Czeskie odmiany z Holovousów

Powstały w 1951 roku czeski Instytut Sadownictwa (Výzkumný a šlechtitelský ústav ovocnářský) w miejscowości Holovousy ma na swoim koncie wiele wyhodowanych odmian. Najliczniejszą grupę stanowią jabłonie – 33 odmiany, ale niewiele mniej liczne są czereśnie – tych zarejestrowano 25, do czego należy dodać serię trzech odmian karłowych podkładek ‘PHL’. Hodowlę czereśni w Holovousach rozpoczęła przed 40 laty inż. Jitka Blažkova uzyskując ponad 30 nowych odmian.

 

O czereśniach z tego ośrodka hodowlanego opowiedziała podczas dorocznego spotkania Stowarzyszenia Polskich Szkółkarzy, na które tym razem wybrano Wojanów koło Jeleniej Góry, inż. Adela Skŕivanová (fot. 1).
Za główne kryteria hodowli przyjęto w Holovousach wielkość owoców, wysokość i regularność owocowania oraz właściwości smakowe. W kolekcji z czasem znalazły się odmiany dojrzewające podczas całego sezonu – od pierwszego tygodnia (‘Adelka’) do siódmego (‘Halka’, ‘Vilma’). Średnica owoców u czereśni z Holovousów dochodzi do 26–30 mm, a masa do 12 g. Niektóre są bardziej odporne na pękanie i plenniejsze od najbardziej chyba znanej ‘Kordii’ (fot. 2). Ona i mocniej promowana przez właściciela ‘Tamara’ są „flagowymi” produktami instytutu. Ta druga odmiana jest chroniona na obszarze UE – tu prawa do dystrybucji ma Artevos, w USA firma Tree Connection, w Australii i Nowej Zelandii – Oak Sun, na pozostałych obszarach globu – webFruit. Prawa do ‘Korvika’ ma szkółka Rene Nicolai n.v., do ‘Early Korvika’ – Artevos i CV Chile SA, a do ‘Christiany’ i ‘Justyny’ – Artevos.

Z tej grupy odmian wykładowczyni poświęciła więcej uwagi dwóm, o nazwach ‘Kassandra’ i ‘Jacinta’. Pierwsza z wymienionych (‘Burlat’ x ‘Sunburst’) ma owoce w kształcie serca, jej zapylaczami są ‘Tamara’ i ‘Vanda’. Drzewo z początku rośnie silnie, potem średnio, owoce są duże, ciemnoczerwone, o doskonałym smaku, bardziej miękkie niż ‘Burlat’. Jest plenniejsza od tej ostatniej, wcześnie wchodzi w owocowanie i ma większe owoce od ‘Burlata’, a kwiaty mniej podatne na przymrozki. Niepolecane dla niej są słabe podkładki.

‘Jacinta’ (‘Vega’ x swobodne zapylenie) jest również sercówką, zapylaczami dla niej mogą być ‘Sylvana’ i ‘Vanda’. Wzrost drzew jest średni do bujnego, owoce duże, wyraźnie sercowate, kwaskowate. Odmiana plenna.

‘Horka’ (‘Van’ x swobodne zapylenie) jest półchrupką o średnim terminie kwitnienia, zapylaną przez ‘Sandrę’, ‘Kordię’ i ‘Amid’. Wzrost drzewa średni, owoce duże, podatne na pękanie. Odmiana o średniej plenności, skłonna do przemiennego owocowania. Jest dobrym zapylaczem, udaje się także na suchszych stanowiskach.

‘Early Korvik’ (mutacja ‘Korvik’ – ‘Kordia’ x ‘Vic’) jest odmianą o średnio późnej porze kwitnienia, zapylana jest przez ‘Korvika’, ‘Techlovan’ i ‘Kordię’. Drzewo charakteryzuje średnio bujny wzrost i lekko wzniesiony pokrój. Owoce ma ciemnoczerwone, duże, sercowate i smaczne. Plenność odmiany dobra, plonowanie regularne. Owoce nie są wrażliwe na pękanie, ani na moniliozę, kwiaty natomiast mniej podatne na przemarzanie niż u ‘Kordii’. Bardzo dobrze się przechowują – nawet 42 dni.  Ma większe potrzeby wodne (wymaga nawadniania).

‘Christiana’ (‘Van’ x ‘Kordia’) to chrupka o średnio późnej porze kwitnienia, zapylana przez ‘Tamarę’ i ‘Early Korvika’. Wzrost drzewa jest średnio silny, a pokrój rozłożysty. Owoce mają średnią wielkość, są ciemnoczerwone, bardzo aromatyczne i słodko-kwaskowate. W plonowanie wchodzi wcześnie i owocuje obficie. Kwiaty są odporne na uszkodzenie przymrozkowe, a owoce na pękanie, ale skłonne do ordzawień.

‘Justyna’ (‘Kordia’ x ‘Starking Hardy Giant’) to chrupka o średnio późnym terminie kwitnienia, której zapylaczami mogą być ‘Techlovan’, ‘Early Korvik’. Drzewa rosną średnio silnie, a pędy są lekko zwisłe. Wcześnie wchodzą w owocowanie, są płodne, owoce mogą długo wisieć na drzewie, są duże, atrakcyjne, bardzo smaczne, o różowym miąższu z wysoką zawartością cukru.

W tej grupie największymi owocami mogą poszczycić się kombinacje: ‘Horka’/’GiSelA 5’ (średnia z 3 lat) – 12,3 g. Następnymi w kolejności są ‘Techlovan’/’PHL C’ – 11,4 g i ‘Justyna’/’GiSelA 5’ – 11,2 g.

‘Tamara’ (‘Krupnoplodnaja’ x ‘Van’) jest chrupką o średnio wczesnym (!) terminie kwitnienia, zapylana jest przez ‘Vandę’ i ‘Burlata’. Wzrost drzewa jest średnio bujny, owoce są czerwone, bardzo atrakcyjne, bardzo dobrej jakości, słodkie, duże, szeroko kuliste, średnicy ponad 30 mm, o różowym miąższu. Są one średnio odporne na pękanie i podatne na moniliozę.

‘Irena’ (‘Kordia’ x ‘Merton Reward’) – chrupka o późnej porze kwitnienia, zapylana przez ‘Reginę’. Korony drzew są kuliste, średnio zagęszczone, owoce duże, kuliste, czerwone i kwaskowate.

Wśród późnych odmian czereśni z Holovousów największe owoce mają kombinacje: ‘Tamara’/’GiSelA 5’ – 11,7 g.  ‘Irena’/’PHL C’ ma 10,2 g, a ‘Regina’/’PHL C’ – 9,9 g.

Nowościami, których jednak bliżej prelegentka nie scharakteryzowała są ‘Elza’ oraz ‘Felicita’ – obie dojrzewające w 4.–5. tygodniu dojrzewania czereśni. Pierwsza z nich ma późny termin kwitnienia i owocowanie pewne, druga jest odmianą samopłodną o dużych owocach.