Zasady cięcia drzew pestkowych cz. I

    ŚODR w Modliszewicach Oddział „Centrum Ogrodnicze” w Sandomierzu

    Cięcie drzew owocowych, w tym pestkowych ma istotne znaczenie dla ich wzrostu, zdrowotności, regularności owocowania, wielkości owoców oraz ich wybarwienia. Można wyróżnić cięcie formujące, prześwietlające, odmładzające oraz tzw. na krótkopędy.

    Pierwsze cięcie drzew wykonuje się po ich posadzeniu. Ma ono ułatwić przyjęcie się roślin oraz rozpocząć formowanie ich koron, co będzie rzutować na wzrost i owocowanie drzew w późniejszym okresie. Cięcie formujące przeprowadza się jeszcze w drugim, trzecim lub czwartym roku po posadzeniu. Wyróżnia się dwa zasadnicze terminy cięcia drzew pestkowych. Pierwszy obejmuje okres wiosenny (okołokwitnieniowy), drugi – po zbiorach owoców. Pierwszy jest polecany do cięcia brzoskwiń i moreli, drugi – dla pozostałych gatunków pestkowych, z wyjątkiem późnych odmian śliw, które należy ciąć przed ruszeniem wegetacji.

    [envira-gallery id=”39983″]

    Cięcie brzoskwiń

    Brzoskwinie w warunkach naturalnych tworzą korony krzaczaste (fot. 1), z dużą liczbą pędów i gałęzi, które ograniczają dostęp światła do wnętrza korony. W wypadku tego gatunku ważne jest formowanie korony poprzez odpowiednie cięcie. Brzoskwinia zakłada pąki kwiatowe na jednorocznych pędach, dlatego drzewa należy co roku silnie przycinać. Sposób cięcia jest uzależniony od wybranej formy korony.

    Dla brzoskwini najbardziej polecana, jest korona bezprzewodnikowa, zwana też pucharową. Aby ją uzyskać drzewka po posadzeniu przycina się na wysokości 0,5–0,7 m nad glebą. W pierwszym roku po posadzeniu z pozostawionej części przewodnika wybije 3–5 silnych pędów, które w przyszłości stanowić będą konary korony. W drugiej połowie lipca pierwszego roku wycina się na obrączkę wszystkie pędy, które wyrosły z każdego z konarów, a są skierowane są do wnętrza korony. Wiosną następnego roku konary należy skrócić o 20–25% długości, zawsze nad pędem bocznym skierowanym na zewnątrz korony. Efektem takiego działania będzie zgrubienie pędów szkieletowych i silniejszy wzrost 2 lub 3 pędów najwyżej z nich wyrastających. Kolejne działanie obejmuje skrócenie za drugim pąkiem co drugiego pędu wyrastającego z konaru. Zapewni to dostateczną liczbę pędów owoconośnych w roku następnym i właściwe doświetlenie korony. Już w drugim roku po posadzeniu powinno się zebrać pierwsze owoce i tuż po zbiorze wyciąć z wnętrza korony wszystkie pędy, które wyrosły w kierunku jej środka. Zapewni to dostęp światła słonecznego do całej korony. Przy okazji cięcia letniego możemy również wykonać cięcie sanitarne.

    Wiosną trzeciego roku konary skraca się o 20–25% długości, zawsze nad pędem bocznym skierowanym na zewnątrz korony. Dalej postępuje się jak w poprzednim sezonie. Jeśli sad brzoskwiniowy posadzono na żyznej glebie, to pozostawione i przeznaczone do owocowania gałęzie mogą dorastać do długości 0,7–0,9 m. Po zawiązaniu owoców, można je przyciąć tak, aby zostawić pędy o długości 0,4–0,5 m, a na nich po 4–6 owoców. To tzw. cięcie na owoc, które zapewnia uzyskanie dobrze wyrośniętych i wybarwionych brzoskwiń.

    W naszych warunkach klimatycznych co kilka lat dochodzi do przemarznięć pąków kwiatowych, co sprawia, że drzewa nie owocują. W takim wypadku należy wczesną wiosną (lub tuż po ruszeniu wegetacji) przeprowadzić silne cięcie odmładzające. Polega ono na przycięciu wszystkich pędów bocznych wyrastających z konarów za drugim pąkiem. Po roku pędy, z których zwykle zbierane są najdorodniejsze owoce są ponownie dobrze obłożone pąkami kwiatowymi.

    Cięcie moreli

    W naszym kraju morele uprawia się głównie na podkładkach silnie rosnących (ałycza, ‘Węgierka Wangenheima’, siewka moreli). Od niedawna drzewka produkowane są także na słabiej rosnącej podkładce Pumiselect®. Morela charakteryzuje się bardzo silnym wzrostem, który mogą ograniczyć tylko podkładki skarlające.

    {phocagallery view=category|categoryid=340|imageid=2576|detail=6|displayname=0|float=right}Cięcie i formowanie moreli jest trudne z uwagi na silny wzrost drzew i rozwój licznych pędów wierzchołkowych. Trudności w formowaniu sprawia również fakt, że morela nie tworzy jednego przewodnika, a pędy słabo się rozgałęziają. Jest to gatunek wrażliwy na choroby kory i drewna oraz na leukostomozę drzew pestkowych (tzw. apopleksję), którym sprzyja cięcie drzew. Zabieg ten, jak wykazała praktyka, najlepiej jest wykonywać tuż przed lub w okresie różowego pąka. W tym okresie jest mniejsze ryzyko infekcji niż podczas cięcia po zbiorach owoców. Drzewa prowadzi się głównie w formie korony naturalnej (fot. 2). Wszystkie pędy oraz konary, które podlegają skróceniu powinny być wycięte na tzw. czop. Ciąć należy podczas słonecznych i w miarę ciepłych dni.

    Nie zalecane jest cięcie młodych moreli, za wyjątkiem roku sadzenia, kiedy to należy przyciąć pędy wierzchołkowe celem ich lepszego rozgałęzienia się. Dobrze jest także skrócić silne pędy w odległości około 0,3 m od podstawy, a słabsze nad drugim pąkiem od niej. W wypadku starszych drzew moreli corocznie należy wykonywać cięcie sanitarne. Ma ono na celu usunięcie z drzew gałęzi, pędów chorych, uszkodzonych, suchych czy też połamanych. Należy też pozbyć się gałęzi rosnących do środka korony lub krzyżujące się oraz tych, które nie owocują.

    fot. 1, 2 A. Łukawska