Mechaniczny zbiór jabłek i gruszek

    Zbiór jabłek i gruszek można już zmechanizować – dotyczy to nie tylko owoców kierowanych na cele przetwórcze, ale i deserowych. Kilka lat temu na rynku pojawiły się maszyny umożliwiające wykonanie tego pracochłonnego zabiegu. Do zbioru jabłek z drzew przeznaczone są specjalistyczne maszyny wyposażone w kilka podajników taśmowych służących do odbierania zerwanych owoców i transportowania ich do napełniarki, a następnie skrzyniopalety. Zbiór jabłek spod drzew odbywa się z kolei przy użyciu specjalnych samojezdnych kombajnów.

    [envira-gallery id=”40572″]

    Dla jabłek deserowych

    Pluk-O-Trak jest maszyną do zbioru owoców, która została specjalnie zaprojektowana do obsługi nowoczesnych sadów (fot. 1). Niewątpliwą zaletą maszyny jest zbiór owoców z całego drzewa równocześnie, bez konieczności stosowania innego systemu zbioru, co znacznie przyspiesza i usprawnia ten proces oraz wpływa na zmniejszenie wymaganego nakładu pracy. Firma Munckhof (jej przedstawicielem w Polsce jest firma Karcz z Sandomierza) proponuje dwa modele Pluk-O-Traka – Junior i Senior. Pierwszy z nich (Junior) przeznaczony jest do zbioru owoców z drzew o wysokości do 3,5 m i o szerokości międzyrzędzi do 3,5 m. Umożliwia pracę 4 osobom. Senior natomiast jest większą maszyną, przeznaczoną do zbioru jabłek z drzew o wysokości do 4 m i międzyrzędzi o szerokości 4 m. Do obsługi urządzenia potrzeba 8 osób. Całkowita szerokość maszyny wynosi zaledwie 1,3 m. Pluk-O-Trak wyposażony jest w układ przenośników taśmowych (4–6) i obrotową napełniarkę do skrzyniopalet. Osoby pracujące na podestach i na poziomie gruntu układają zerwane owoce bezpośrednio na przenośniki taśmowe, które znajdują się w ich zasięgu. Stąd owoce przenoszone są do napełniarki z opakowaniem zbiorczym. Takie rozwiązanie ogranicza ryzyko uszkodzenia jabłek, dlatego Pluk-O-Trak przeznaczony jest do zbioru owoców kierowanych do długotrwałego przechowywania.

    Z Pluk-O-Trakiem może współpracować przyczepa służąca za przenośnik pustych skrzyniopalet (w przypadku Juniora) lub dwupoziomowy przenoś-
    nik skrzyniopalet pustych i zapełnionych (do współpracy z Seniorem). W przypadku zapełnionych owocami skrzynek istnieje możliwość zsunięcia ich z dolnego podestu do międzyrzędzia.

    Pluk-O-Trak zasilany jest przez silnik benzynowy o mocy 13 KM, co w połączeniu z hydraulicznym VARIOMATEM i dwubiegową skrzynią umożliwia płynną regulację jego prędkości w zakresie 0–4 km/h.

    Dwa w jednym

    Niektóre modele maszyn do zbioru owoców wyposażone w przenośniki taśmowe i napełniarkę skrzyniopalet można, po demontażu pewnych elementów, używać jako platformy sadownicze i wykorzystywać w sadzie do różnych prac na wysokości, np. przerzedzania zawiązków owocowych, cięcia zimowego i letniego drzew, montażu bądź demontażu osłon przeciwgradowych. Większość z nich jest wyposażona (lub jest to w opcji dodatkowej) w sprężarkę umożliwiającą podłączenie sekatorów pneumatycznych.

    Maszyna firmy ZUCAL (fot. 2). Zastosowano  w niej napędzane, skrętne przednie koło. Z kolei na tylnej osi istnieje możliwość zamontowania kół o różnym rozmiarze, co poprawia trakcyjność maszyny i jej stabilność, a także zapewnia bardzo dobrą zwrotność w sadzie. Niezależne hydrauliczne podnoszenie przodu i tyłu maszyny oraz możliwość wychylania całej platformy na boki sprawiają, że maszyną można poruszać się i pracować na skłonach o nachyleniu do 20%, z zachowaniem poziomu platformy roboczej. Wysuw i wysokość balkonów bocznych są regulowane. Przy użyciu tej maszyny podczas zbioru owoców może jednocześnie pracować 6 osób, a każda z nich w ciągu godziny zbiera około 300 kg jabłek. Maszyna jest przystosowana do pracy z przyczepą do transportu pustych skrzyń. Jednostkę napędową stanowi silnik Perkinsa (19 KM) umożliwiający poruszanie się w dwóch zakresach prędkości – do 0,5 km/h i 0,3–5 km/h.

    Po zdemontowaniu górnej części maszyny (elementów do przenoszenia i układania owoców), można używać jej jako platformy sadowniczej. Ma dwa balkony, które stanowią platformę dla pracowników wykonujących różne prace w sadzie. Istnieje też możliwość zamontowania dodatkowej centralnej platformy, która pozwala pracować na wysokości 2,5 m nad ziemią. Otwiera to pole do wykorzystania maszyny nie tylko podczas zbioru, ale również w trakcie wykonywania innych prac w sadzie.

    Tecnofruit CF 105 to kombajn do zbioru jabłek i gruszek włoskiej firmy Frumaco Europe, który znajduje się w ofercie kilku polskich firm sprzedających maszyny dla sadowników. Kombajn Tecnofruit CF 105 (fot. 3) może być wyposażony w 4–6 podajników pasowych z możliwością regulacji góra/dół, prawo/lewo oraz możliwością regulacji prędkości ich przesuwu, niezależnie od prędkości jazdy i prędkości obrotowej silnika. Napełniarka skrzyniopalet, współpracująca z głównym podajnikiem pasowym, wyposażona jest w czujnik poziomu napełnienia skrzyni, który po jej zapełnieniu daje sygnał dźwiękowy. Wypełniona owocami skrzynia jest hydraulicznie opuszczana na współpracującą z Tecnofruit przyczepę lub na ziemię. Na kombajnie, dzięki zastosowaniu balkonów bocznych, może pracować do 6–8 osób na 3 poziomach. Istnieje możliwość zamontowania kontenera na owoce przemysłowe, który pozwoli na ich jednoczesny zbiór z owocami deserowymi, wpływając na oszczędność czasu i ograniczenie kosztów.

    W kombajnie możliwy jest też szybki demontaż linii napełniającej, dzięki czemu może on być wykorzystywany również jako platforma sadownicza.
    Pomac Agile. Samojezdną maszynę do zbioru owoców AGILE włoskiej firmy POMAC ma w ofercie firma Eurosad s.c. z Konar koło Warki
    (fot. 4). Maszyna wyposażona jest w 4 transportery taśmowe oraz silnik 25 KM. Zastosowano w niej napęd hydrauliczny na cztery koła, obie osie są skrętne niezależnie, co zapewnia bardzo dobrą zwrotność maszyny, a niskie umiejscowienie środka ciężkości – stabilność.

    Jeśli wyposażymy maszynę w autopilot, kierowanie nią staje się całkowicie zautomatyzowane. Agile podczas pracy w sadzie pobiera rozstawione wcześniej w międzyrzędziach puste skrzyniopalety przez zamontowany z przodu podnośnik zaopatrzony w rolki. Skrzynia ustawiana jest na obrotowej podstawie napełniarki, która, obracając się podczas pracy oraz dzięki podnoszonej automatycznie głowicy układającej, zapewnia równomierne i płynne napełnianie opakowania bez narażania owoców na uszkodzenia. Po napełnieniu skrzynia przemieszczana jest na tylną windę, a następnie opuszczona na murawę za poruszającą się maszyną. W przypadku Agile nie ma konieczności używania przyczep do transportu pustych skrzyń za maszyną.

    Wydajność zbioru przy użyciu tej maszyny jest większa niż podczas zbioru ręcznego – jeden pracownik może zebrać nawet do 350 kg owoców/godz., co przy 6 osobach pracujących na maszynie osobach daje około 2 t/godz.
    Po demontażu transporterów (czynność ta zajmuje około 60 minut) urządzenie staje się platformą sadowniczą.

    Dla jabłek przemysłowych

    Kombajn OB 100A (fot. 5) to maszyna przeznaczona do zbioru jabłek przemysłowych, wyprodukowana przez niemiecką firmę Feucht-Obst-
    technik. Znajduje się ona w ofercie firmy ACTIV z Belska Dużego.

    Jest to samojezdna maszyna o napędzie na wszystkie koła, umożliwiająca zbiór owoców spod drzew (w zależności od ich ilości) od 2,5 do 8 t/godz., przy 99% skuteczności (niezależnie od wielkości owoców). Zbiór jabłek kombajnem może odbywać się bez względu na wysokość trawy pod drzewami (3–35 cm). Maszyna wyposażona jest w wałek z gumowymi łopatami służącymi do nagarniania jabłek pod kosz zbierający, z którego przez system szczotek pozbawiających je zanieczyszczeń i liści, są one podawane pasem transmisyjnym do skrzyniopalety znajdującej się za maszyną na specjalnie zaprojektowanej przyczepce. Istnieje możliwość montażu dwóch wałków nagarniających co sprawią, że kombajn może pracować w sadach o rozstawie rzędów 4 i więcej metrów. Regulacja zarówno łopat nagarniających owoce, jak i rozładunek zebranych owoców jest sterowany hydraulicznie.

    Maszyna wyposażona jest w silnik o mocy 18 KM firmy B&S. Jej szerokość robocza wynosi 100 cm. Wysokość rozładunku to 260 cm, a pojemność skrzyni – 650 l. Maszyna ma na wyposażeniu również pakiet dodatków ułatwiających pracę operatora, m.in. światła, blokadę mechanizmu różnicowego, licznik roboczogodzin.

    Model OB 80 jest maszyną przeznaczoną do zbioru jabłek w sadach o mniejszej rozstawie międzyrzędzi, do 3,5–4 m. Ma silnik B&S o mocy 16 KM. Jej szerokość robocza wynosi 80 cm, objętość zasobnika – 280 l, a wydajność, którą podaje producent – 1,5–4 tony. OB 80 ma dwie wersje. Podstawowa jest obsługiwana i kierowana przez operatora idącego za nią, natomiast OB 80 R, podobnie jak OB 100 jest maszyną samojezdną.
    Krauß model SF 1000 A. Inną propozycję do zbioru jabłek spod drzew stanowi samobieżna maszyna Krauß model SF 1000 A, którą ma w ofercie firma Agro-Tur z Opola Lubelskiego (fot. 6). Może być ona napędzana silnikiem benzynowym lub diesla, a wydajność zbioru jabłek wynosi 1,5–5,0 t/godz. Maszyna ta wyposażona jest w wygarniacz jabłek oraz dwa przeciwbieżne walce czyszczące, które umożliwiają zbiór owoców z podłoża w każdych warunkach atmosferycznych. Zbiornik o pojemności 400 kg i wysokości podnoszenia do 250 cm pozwala z kolei na szybkie i skuteczne ładowanie zebranych owoców nawet do samochodu ciężarowego.

    fot. 1, 2, 5, 6 A. Łukawska
    fot. 3 S3 System (T. Soska)
    fot. 4 Eurosad s.c. (A. Przybyszewski)